Choroby reumatyczne – przyczyny i objawy

Zapalne choroby reumatyczne stawów to grupa schorzeń w których przebiegu pojawiają się zazwyczaj takie objawy jak ból, obrzęk, sztywność, ograniczenie ruchomości stawów. Nieleczone choroby reumatyczne mogą doprowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń skutkujących ryzykiem niepełnosprawności, znacznego spadku jakości życia, a w przypadku powikłań narządowych skróceniem życia a nawet śmiercią.

Dla chorób reumatycznych typowe jest występowanie przewlekłych stanów zapalnych tkanki łącznej. Mają podłoże autoimmunologiczne, co oznacza, że są wynikiem nadmiernej, nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego. Nie ma dokładnie określonych przyczyn chorób reumatycznych. Przypuszcza się, że na ich rozwój mogą mieć wpływ czynniki hormonalne, genetyczne i środowiskowe, przebyte infekcje a ponadto zażywane leki oraz urazy mechaniczne.

W przebiegu chorób reumatycznych rozwinąć się może wiele dolegliwości. Typowymi są zmiany dotyczące stawów i kości, którym towarzyszą takie objawy, jak ból, obrzęk, ocieplenie, sztywność stawów, parestezje, zaburzenia czucia powierzchniowego, trzaski podczas poruszania stawem, ograniczenie ruchomości w stawie aż do całkowitego ich usztywnienia, zmiany destrukcyjne zwyrodnieniowe stawów oraz problemy z poruszaniem się. Chorobom reumatycznym towarzyszyć mogą objawy ogólne jak spadek masy ciała, osłabienie, zmęczenie, spadek siły mięśniowej, stany podgorączkowe. Dodatkowo w ich przebiegu mogą się rozwinąć również dolegliwości pozastawowe i zajęcie narządowe.

Choroby reumatyczne – rozpoznanie

Z podejrzeniem chorób reumatycznych należy udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Ten na podstawie wstępnego rozpoznania kieruje pacjenta do reumatologa – specjalisty zajmującego się zapobieganiem, diagnostyką i leczeniem chorób reumatycznych. W przypadku rozwoju tych przypadłości u dzieci i młodzieży do 18 r. życia procesem terapeutycznym zajmuje się reumatolog dziecięcy. Lekarz stawia rozpoznanie i planuje postępowanie lecznicze na podstawie:

  • badania podmiotowego, czyli szczegółowego wywiadu z pacjentem i badania przedmiotowego;

  • wyników badań laboratoryjnych, zwłaszcza odczynu Biernackiego (OB) i oznaczenia stężenia białka CRP (podwyższony poziom tych parametrów świadczy o toczącym się w organizmie stanie zapalnym), morfologii (która pozwala na ogólną ocenę stanu zdrowia) i innych koniecznych w diagnostyce różnicowej badań, np. oznaczenia czynnika reumatoidalnego (nie występuje w łuszczycowym zapaleniu stawów), przeciwciał anty-CCP (skierowane przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi typowe dla reumatoidalnego zapalenia stawów), kwasu moczowego (produkt metabolizmu zasad purynowych, oznaczany przy podejrzeniu dny moczanowej),

  • badań obrazowych zajętych stawów – zdjęcia radiologicznego (które może wykazać m.in. nadżerki kostne, osteofity, sklerotyzację podchrzęstną, zwężenie szpary stawowej, torbiele podchrzęstne, zniekształcenia stawów), badania ultrasonograficznego (pozwalającego ocenić m.in. stopień unaczynienia błony maziowej i jej przerostu, obecność płynu w jamie stawowej), rezonansu magnetycznego (dokładnie obrazującego stan okołostawowych tkanek miękkich i kości z obrzękiem szpiku włącznie).

Choroby reumatyczne – klasyfikacja

Klasyfikacja chorób reumatycznych ustanowiona przez Amerykańskie Kolegium Reumatologiczne wyróżnia natomiast 10 grup schorzeń tego typu:

  • układowe choroby tkanki łącznej (np. RZS, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy, twardzina układowa, zapalenia naczyń),

  • spondyloartropatie, czyli zapalenia stawów z towarzyszącym zapaleniem kręgosłupa (np. zesztywniejące zapalenie stawów kręgosłupa, łuszczycowe zapalenie stawów),

  • choroby zwyrodnieniowe stawów,

  • zapalenia stawów, zapalenia pochewek ścięgien i kaletek maziowych towarzyszące zakażeniom,

  • choroby stawów towarzyszące chorobom metabolicznym i dokrewnym (w tym np. dna moczanowa),

  • nowotwory (np. szpiczak, białaczka),

  • zaburzenia nerwowo-naczyniowe (np. zespół cieśni nadgarstka),

  • choroby kości i chrząstek (np. osteoporoza),

  • zmiany pozastawowe (np. zapalenie ścięgien),

  • inne zaburzenia z towarzyszącymi objawami ze strony stawów (np. sarkoidoza).

Jako najgroźniejsze uznaje się choroby o podłożu zapalnym, które, ze względu na szybki postęp, wymagają wczesnego rozpoznania i pilnego podjęcia leczenia. W tej grupie najczęściej występują reumatoidalne zapalenie stawów oraz spondyloartropatie zapalne, m.in.: nieradiologiczne spondyloartropatie, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, łuszczycowe zapalenie stawów oraz reaktywne zapalenie stawów.

Zapisz się, aby otrzymywać najlepsze oferty i zyskać dostęp do porad naszych ekspertów.
Tematy